About NATIONAL LIBRARY Recruitment
2021
| राष्ट्रीय ग्रंथालय 2021 | NATIONAL LIBRARY JOBS 2021 |
कलकत्ता पब्लिक लायब्ररी (सीपीएल) | NATIONAL LIBRARY
कलकत्ता Public Library स्थापना १८३६ मध्ये झाली. ती
सरकारी संस्था नव्हती. ते मालकी हक्काच्या आधारावर चालले. एका वेळी किंवा तीन
हप्त्यांमध्ये ३०० रुपये देणारा कोणताही ग्राहक मालक मानला जात असे. गरीब
विद्यार्थी आणि इतरांना विशिष्ट कालावधीसाठी ग्रंथालय विनामूल्य वापरण्याची
परवानगी देण्यात आली. तत्कालीन गव्हर्नर जनरल लॉर्ड मेटकॅफ यांनी फोर्ट विल्यम
कॉलेजच्या लायब्ररीतून ४,६७५ खंड कलकत्ता Public Library हस्तांतरित केले. व्यक्तींकडून पुस्तकांचे हे खंड आणि देणग्या
ग्रंथालयाचे केंद्रक बनले. द्वारकानाथ टागोर हे कलकत्ता सार्वजनिक ग्रंथालयाचे
पहिले मालक होते.
भारतीय आणि परदेशी दोन्ही पुस्तके, विशेषत: ब्रिटनमधील,
ग्रंथालयासाठी खरेदी केली गेली. १८५० च्या अहवालात आपल्याला असे
आढळले आहे की ग्रंथालयाने गुजराती, मराठी, पाली, सिमहेले आणि पंजाबी येथे पुस्तके गोळा
करण्यास सुरवात केली आहे. व्यक्तींकडून आणि बंगाल सरकार आणि उत्तर पश्चिम
प्रांतांकडून नियमितपणे देणग्या मिळत असत.
कलकत्ता Public Library देशाच्या या भागातील पहिले Public
Library म्हणून एक अद्वितीय स्थान होते. एकोणिसाव्या शतकाच्या
पूर्वार्धात युरोपमध्येही असे नीटनेटके आणि कार्यक्षमतेने चालवले लेकीचे
ग्रंथालय दुर्मिळ होते. कलकत्ता Public Library मालकांच्या
प्रयत्नांमुळे नॅशनल लायब्ररीच्या संग्रहात अनेक दुर्मिळ पुस्तके आणि नियतकालिके
आहेत.
द इम्पिरियल लायब्ररी | NATIONAL LIBRARY
इम्पिरियल लायब्ररीची स्थापना १८९१ मध्ये अनेक
सचिवालय ग्रंथालये एकत्र करून झाली. यापैकी सर्वात महत्त्वाचे आणि मनोरंजक
म्हणजे गृह खात्याचे ग्रंथालय, ज्यात पूर्वी ईस्ट इंडिया कॉलेज, फोर्ट
विल्यम आणि लंडनमधील ईस्ट इंडिया बोर्डाच्या ग्रंथालयांशी संबंधित अनेक पुस्तके
होती. परंतु ग्रंथालयाचा वापर केवळ सरकारच्या वरिष्ठ अधिकाऱ्यांपुरता मर्यादित
होता.
सीपीएल आणि इम्पिरियल लायब्ररीचे एकत्रीकरण | NATIONAL LIBRARY
विसाव्या शतकाच्या सुरुवातीच्या काळात भारताचे
गव्हर्नर जनरल लॉर्ड कर्झन यांना सार्वजनिक वापरासाठी कोलकाता येथे ग्रंथालय
सुरू करण्याच्या कल्पनेचे श्रेय सहसा दिले जाते. मर्यादित प्रवेश आणि
सुविधांच्या अभावामुळे इम्पिरियल लायब्ररी आणि कलकत्ता Public Library अपेक्षेप्रमाणे
वापर केला जात नसल्याचे त्यांना आढळले. कलकत्ता Public Library संग्रह काही अटींच्या अधीन राहून इम्पिरियल लायब्ररीच्या संग्रहात विलीन
करण्याचा निर्णय त्यांनी घेतला.
इम्पिरियल लायब्ररी नावाचे हे नवीन ग्रंथालय ३०
जानेवारी १९०३ रोजी कोलकात्याच्या मेटकॅफ हॉलमध्ये जनतेसाठी औपचारिकरित्या
उघडण्यात आले. इम्पिरियल लायब्ररीची उद्दिष्टे आणि उद्दिष्टे भारताच्या
राजपत्रात एका अधिसूचनेत चांगल्या प्रकारे परिभाषित केली गेली होती: 'हे संदर्भाचे
ग्रंथालय असावे, विद्यार्थ्यांसाठी एक कार्यस्थळ आणि
भारतातील भावी इतिहासकारांसाठी साहित्याचे भांडार असावे, ज्यात
शक्य तितके भारताबद्दल लिहिलेले प्रत्येक काम, कोणत्याही
वेळी पाहिले जाऊ शकते आणि वाचता येते.'
लंडनच्या ब्रिटिश संग्रहालयाचे सहाय्यक ग्रंथपाल जॉन
मॅकफर्लेन यांची इम्पिरियल लायब्ररीचे पहिले ग्रंथपाल म्हणून नियुक्ती करण्यात
आली. त्यांच्या निधनानंतर बहुग्रंथ अभ्यासक हरिनाथ दे यांनी ग्रंथालयाचा
कार्यभार स्वीकारला. जे. ए. चॅपमन १९११ मध्ये त्यांच्या नंतर आले. चॅपमन यांच्या
कार्यकाळात ग्रंथालयात उल्लेखनीय वाढ आणि सुधारणा जाणवल्या. निवृत्तीनंतर खान
बहादूर एम.ए.अस्दुल्ला यांची ग्रंथपाल म्हणून नियुक्ती झाली आणि जुलै १९४७
पर्यंत ते पदावर राहिले.
इम्पिरियल लायब्ररीने व्यापकपणे पाळलेल्या
अधिग्रहणाच्या धोरणाची रूपरेषा लॉर्ड कर्झन यांनी उद्घाटनाच्या वेळी आपल्या
भाषणात दिली होती: 'संपूर्ण ग्रंथालयाची सर्वसाधारण कल्पना अशी आहे की त्यात भारताबद्दल
लोकप्रिय जिभेवर लिहिलेली सर्व पुस्तके असावीत, ज्यात
संदर्भाच्या मानक कलाकृतींचे एक चांगले अष्टपैलू ग्रंथालय बनविण्यासाठी आवश्यक
असलेल्या जोडण्या असाव्यात.'
इम्पिरियल लायब्ररीपासून नॅशनल लायब्ररीपर्यंत | NATIONAL LIBRARY
स्वातंत्र्यानंतर भारत सरकारने इम्पिरियल लायब्ररीचे
नाव बदलून NATIONAL
LIBRARY केले, इम्पिरियल लायब्ररी
(नाव बदलणे) कायदा, १९४८ लागू करून हा संग्रह
एस्प्लेनेडमधून सध्याच्या बेल्वेडेअर इस्टेटमध्ये हलविण्यात आला. १ फेब्रुवारी
१९५३ रोजी मौलाना अबुल कलाम आझाद यांच्या हस्ते NATIONAL LIBRARY जनतेसाठी खुले करण्यात आले.
बी. एस. केसावन यांची NATIONAL
LIBRARY पहिले
ग्रंथपाल म्हणून नियुक्ती करण्यात आली.
इम्पिरियल लायब्ररी (नाव बदलणे) कायदा, १९४८ पहा.
राष्ट्रीय ग्रंथालयाची वेबसाइट | NATIONAL LIBRARY
NATIONAL LIBRARY (www.nlindia.org) पहिली अधिकृत वेबसाइट २२ जानेवारी २००२
रोजी दुपारी ४.३० वाजता सुरू करण्यात आली .m पश्चिम
बंगालचे तत्कालीन राज्यपाल एच. ई. श्री विरेन जे. शाह यांनी मुख्य इमारतीत. ही
वेबसाइट सायबर अॅनिमॅट्रिक्स प्रायव्हेट लिमिटेडने डिझाइन केली होती.
उद्घाटनाच्या वेळी एच. ई. श्री शाह यांनी नॅशनल लायब्ररीतील उपक्रमांवर सीडी
रॉमदेखील प्रसिद्ध केला. प्रख्यात मानववंशशास्त्रज्ञ आणि स्वातंत्र्यसैनिक
प्रोफेसर निर्मलकुमार बोस यांच्या जन्मशताब्दीसह सह-संबंध ठेवण्याचा हा प्रसंग
होता. त्यांच्या प्रकाशनांचे प्रदर्शनही आयोजित करण्यात आले होते.
|
आपण आम्हाला भेट दिलीत धन्यवाद आम्ही लवकरच आपल्या कमेन्ट चे उत्तर देऊ तो पर्यंत वाट पहा.